Çankaya TV Anakartta Korozyon Tamiri ve Parça Değişimi

Modern televizyonların kalbi olan anakart, görüntü işleme birimleri, ses codec’leri, güç regülatörleri, haberleşme arabirimleri (HDMI/eARC/CEC, USB, Ethernet/Wi-Fi/Bluetooth), bellek ve depolama aygıtları (DRAM, eMMC/NAND), zaman devreleri (RTC) ve sensörler (ışık/IR) gibi çok sayıda entegre bileşeni üzerinde barındırır. Bu kadar yoğunlaşmış çok katmanlı (multilayer) bir PCB üzerinde en sinsi düşmanlardan biri korozyondur. Nem, sıvı teması, kondenzasyon (terleme), batarya/RTC/pil akıntısı, deniz kıyısı tuzlu atmosfer, temizlikte kullanılan agresif kimyasallar ve hatta uzun süre kapalı kalmış cihazın içindeki mikro-iklim değişimleri; bakır izler, lehim eklemleri, komponent terminalleri ve konektör yüzeylerinde oksitlenme/korozyon oluşturur. Sonuçta rastgele yeniden başlama, “sinyal yok”, görüntüde artefaktlar, HDMI/USB algılama sorunları, ses kesilmeleri, Wi-Fi/Ethernet problemi, güçlenememe ya da tamamen ölü kart gibi geniş bir hata yelpazesi ortaya çıkar.

Bu yazı; korozyonun kimyasal/fiziksel doğası, riskli bölgelerin haritalanması, semptom-kök neden eşlemesi, tahribatsız/tahribatlı teşhis teknikleri, ıslak temizlik ve kimyasal pasifleştirme protokolleri, pad/iz onarımı ve parça değişimi, çok katmanlı kartlarda via/via-in-pad hasarıyla başa çıkma, konnektör/port kurtarma, kalite güvencesi (QA) ve stres testleri, koruyucu kaplama (conformal coating) ve nem yönetimi ile maliyet-fayda analizini uçtan uca ele alır. Ayrıca gerçek atölye vakaları ve uygulamalı adımlarla, TV anakartlarında korozyon tamirini tekrar edilebilir, ölçülebilir ve uzun ömürlü bir onarım sürecine dönüştürmenizi sağlar.

1) Korozyon Nedir? TV PCB’sinde Hangi Türlerle Karşılaşılır?

• Oksidasyon (bakır oksit/kalay oksit): Lehim eklemlerinde mat/grileşmiş yüzey, yüksek temas direnci.

• Galvanik korozyon: Farklı metaller (ör. Alüminyum kalkan ile bakır izler) nemli ortamda mikro pil gibi davranır; seçici metal kaybı.

• Klorür-tuz korozyonu: Kıyı bölgelerinde hızlanır; ince beyaz/yeşil tabaka.

• Asidik akü/RTC sızıntısı: Alkali veya asit kalıntısı izleri, pad/iz altı boşalma.

• Flux artıklarının higroskopik etkisi: Uygun temizlenmemiş üretim artıkları nem tutup yüzey sızıntı akımlarını artırır.

Sonuç: Yükselen kontakt direnci, sızıntı akımı, kısa devre, açık devre, frekans davranışının bozulması ve nihayetinde intermittent (aralıklı) arızalar.

2) Yüksek Riskli Bölge Haritası

• HDMI/USB/ethernet port çevresi: Parmak teması, sıvı dökülmesi, yosunumsu kirlilik.

• RF tuner ve metal kalkan altları: Yoğuşma ve tuzaklanan nem.

• Soğutucu etrafı: Sıcak-soğuk döngüleri; kondenzasyon.

• RTC pili ve tutucusu: Sızıntı kimyasalları.

• Alt kenar konektörleri (IR, keypad, LED): Temizlik sıvısı/gazlı sprey akıntıları.

• Wi-Fi/BT modülü ve anten konektörü: Terleme ve yağ/parfüm uçucuları.

3) Semptom → Kök Neden Eşlemesi (Hızlı Yol Haritası)

• HDMI cihaz algılanmıyor / CEC dengesiz: HDMI port pinlerinde korozyon; ESD koruma diyotları veya hot-swap anahtarı ayaklarında oksit.

• USB görüyor ama veri yavaş/kopuyor: USB konektöründe yeşilimsi tabaka, 5V hattında korozyonlu MOSFET/koruma sigortası.

• Wi-Fi zayıf/şifre hatası: Anten konektörü ve RF kalkan altı.

• Rastgele reset: DC-DC regülatör çevresinde korozyon; feedback hattı sızıntısı.

• Görüntü var, renkler bozuk/şerit: T-CON soketi ve LVDS/eDP header ayaklarında oksit.

• Açılmıyor ama standby LED yanıyor: PWR-GOOD hattı, NTC/koruma, standby LDO çevresinde yeşil tabaka.

4) Tahribatsız Teşhis: Gör, Kokla, Ölç

• Mikroskop muayenesi (≥10×): Mat gri lehim, yeşil/beyaz film, kristalimsi birikinti, “salyangoz izi”.

• UV ışıkla leke tarama: Bazı kalıntılar UV’de parıldar.

• Temas direnci/iletkenlik ölçümü: 4-tel ölçüm ile port pin temas kalitesi.

• Termal kamera: Sızıntı akımının ısıttığı küçük alanlar.

• Kokusal ipucu: Asidik/alkali koku; batarya sızıntısı.

5) Tahribatlı Teşhis: Kalkan Altı ve Katman Geçişi

• Metal RF kalkan sökümü, alt bölgede ionics yoğunluğu.

• Solder mask altı ilerlemiş korozyon şüphesi: maskede kabarma, yeşil ton değişimi.

• Via/via-in-pad süreklilik testleri (ohmmetre + ring-out).

• Gerekirse X-ray ile iç katman hasarının taranması.

6) Temizlik-Nötralizasyon Protokolü (Islak Süreç)

Uyarı: Ekran/panelden ayrı; anakart sökülü ve enerjisiz olmalıdır.

1. Ön fırçalama: Yumuşak ESD güvenli fırça ile gevşek kirlilik alınır.

2. Kimyasal seçim:

   • Tuz/iyonik kirlilik → %99 IPA + DI su ardışık;

   • Alkali/Asit sızıntısı → Önce uygun nötralizasyon (zayıf asit/baz), sonra DI su + IPA.

3. Spot uygulama: Hassas bölgede damlat-fırçala; sıvının diğer komponent altlarına göçünü engelle.

4. Durulama: DI su (az) + IPA ile deplasman (IPA suyu uzaklaştırır).

5. Kurulama: Düşük ısı hava (≤60 °C), tercihen vakum-fırın kısa döngü.

6. İyonik kalıntı ölçümü (opsiyonel): Cleanliness testi (ROSE).

Not: Ultrasonik banyo TV kartlarında, özellikle BGA altı hapsolma riski nedeniyle özenle ve düşük güç/ısıda, tercihen sökülmüş çıplak kart üzerinde uygulanmalı; aksi halde su kapanı kalır.

7) Mekanik Temizleme ve Pad/İz Kurtarma

• İnce fiberglas kalem veya radier ile oksit haleleri yüzeyden nazikçe uzaklaştırma.

• Lehim fitili + flux ile paslı lehimi alıp taze lehimle yenileme (re-tin).

• Açığa çıkmış bakır izleri ENIG-benzeri koruma mümkün değilse conformal touch-up ile örtme.

• Kopmuş pad/iz için mikro jumper (AWG34-40 tel) ile fonksiyon geri getirme; boardview/şema varsa iz takibi kolaylaşır.

8) Konektör ve Portların Kurtarılması

• HDMI/USB Type-A/mini: İç diş ve lehim ayakları IPA + diş fırçası; ağır korozyonda komple değişim.

• LVDS/eDP/T-CON header: Alt kontak yaylar korozyonluysa yeni konektör.

• Anten ucu/u.FL: Mikroskobik temizlik; yüksel kontak direncinde değişim.

• Buton/IR/LED şerit socket: Sürgülü tiplerde oksit, intermittent kontak üretir; değişim kısa vadede daha güvenli.

9) Güç Hatları ve Regülatör Çevresi: Kritik Bölge Onarımı

• DC-DC regülatör feedback direnci/RC ağı üzerinde beyaz film → nominal voltaj sapar; önce temizlik, ölçüm, şüpheli eleman değişimi.

• LDO ve referans IC pinlerinde yeşilimsi tabaka → dropout/anomali; komponent yenileme.

• NTC/PTC ve giriş sigortaları üzerinde oksit → açılma/kapanma sorunları; ölçerek değiştir.

• Korozyonlu ground via → yüksek ortak empedans; via stitching ile takviye.

10) BGA Altı Senaryolar: “Görmediğin Korozyon”

• Metal kalkan altında yoğuşma, BGA altı flux kalıntısı ile iyonik köprü.

• BGA çevresinde underfill varsa temizlik sınırlıdır; hatalıysa reball gerekebilir.

• Stres testi öncesi: Reflow/reball kararı; aksi halde aralıklı resetler geri döner.

11) Parça Değişimi: Hangi Komponentler Öncelikli?

• Konnektörler (HDMI/USB/LVDS/anten) – korozyonda en sık “değiştir-çalıştır”.

• ESD koruma dizileri – açıkta kalarak oksitlenir, sızıntı/kapasitans değişir.

• DC-DC/LDO çevresindeki R-C – değer sapması kritik.

• Kristal/oscillator – korozyonla salınım kararsızlığı.

• RTC pili/yuvası – sızıntı tekrarı risk; mutlaka yenile.

• Switch IC (USB power, HDMI hot-swap) – paslanan ayak → ısınma/kararsızlık.

12) Uygulamalı Atölye Adım Adım (Örnek Prosedür)

1. Ön teşhis: Semptom listesi; giriş-görüntü-ses-ağ.

2. Kamera/mikroskop foto-dökümantasyon.

3. Kuru fırçalama + spot kimyasal temizlik.

4. Kalkan sökümü, alt alan temizliği; gerekiyorsa hafif mekanik kazıma.

5. Port/konektör kararı: Kurtarma mı değişim mi?

6. Pad/iz onarımları: Fitil + taze lehim; mikro jumper.

7. Şüpheli komponent değişimi: ESD dizisi, RC, LDO/regülatör, switch.

8. Kurulama + 60 °C/30-45 dk fırın; nem uzaklaştırma.

9. Ara test: Voltaj rayları, standby, PWR-GOOD.

10. Fonksiyon testleri: HDMI/USB/LAN/Wi-Fi/IR/CEC, görüntü ve ses paterni.

11. Stres: 2-3 saat ısı döngüsü, titreşim/ hafif mekanik esneme.

12. Koruyucu kaplama (bölgesel): Sadece temiz alan, konektör kontaklarına kaçırmadan.

13. Son test + rapor.

13) Vaka Çalışmaları

Vaka-A: “Sinyal Yok” ve CEC Çılgınlığı
Nemli ev ortamında 55″ TV, HDMI cihazlarını bazen görüyor. Mikroskopta HDMI port ayaklarında yeşil tabaka, ESD dizisinde pas. Temizlik sonuç vermedi; port + ESD array değişti. CEC/ARC kararlılığı geri geldi.

Vaka-B: USB’den Film Açınca Donma
USB 5 V hattı üzerindeki koruma MOSFET ve “polyfuse” ayaklarında korozyon; yükte voltaj düşümü. Elemanlar yenilendi, USB stabil.

Vaka-C: Wi-Fi Çok Zayıf
u.FL anten konektörü oksitli, RF kalkan içinde beyaz film. Konektör değişimi + kalkan içi temizlik; RSSI ~12 dB iyileşti.

Vaka-D: Rastgele Reset
12 V→5 V buck çevresinde feedback direnci üzerinde beyaz film; 5 V rayı 4.6-5.4 V geziniyor. Temizlik + R değişimi; sabit 5.05 V, reset yok.

Vaka-E: Görüntüde Şerit
T-CON LVDS header’ında oksit; iki pin temassız. Konektör değişimiyle şerit kayboldu.

14) Kimyasal Güvenlik ve Doğru Temizleyici Seçimi

• IPA %99: İyonik kalıntıyı IPA öncesi az DI su ile dağıt; IPA suyu süpürür.

• Kontakt temizleyiciler: Yağlı film bırakana dikkat; sonrası mutlaka IPA ile yüzey temizliği.

• Asit-baz nötralizasyonu: Lokal ve kontrollü; aşırı uygulama daha fazla zarar.

• ESD ve havalandırma: Solvent buharları ve statik yük güvenliği.

15) Conformal Coating: Ne Zaman, Nasıl?

• Tamir sonrası bölgesel akrilik/uretane kaplama, yüksek nem bölgeleri için koruma.

• Masking şart: Konektör, ayarlanabilir trimpot, test padleri kaplanmaz.

• Kaplama öncesi tam kuruluk ve iyonik temizlik gereklidir; aksi halde korozyonu hapseder.

16) Multilayer PCB ve Via Onarımı

• Korozyon via içinde ise iç katman bağlantısı zayıflar. Süreklilik testi ile keşfet.

• Çözüm: Alternatif jumper ile aynı ağın sağlam noktasına köprü; gerekirse via stitching.

• Via-in-pad BGA altındaysa; pratikte reball + micro-jumper gerekebilir.

17) Maliyet – Fayda Analizi

• Temizlik + küçük onarım: 1.200 – 2.800 TL

• Port/konektör değişimi (1-2 adet): 800 – 2.500 TL

• Bölgesel komponent (ESD/RC/LDO/switch): 300 – 1.500 TL

• Ağır hasarlı multilayer (BGA/reball dâhil): 4.500 – 9.000 TL

• Anakart komple değişim çoğu zaman daha pahalı ve parça bulunurluğu belirsiz.
  Karar Kriteri: İç katmanlar sağlam ise onarım yüksek ROI verir.

18) QA ve Stres Test Protokolü

• Elektriksel: Tüm DC rayları, ripple ve yük regülasyonu.

• Fonksiyonel: HDMI 4K60, HDR, eARC; USB 5V akım; LAN/Wi-Fi throughput; tuner.

• Çevresel: 30→50 °C ısı döngüsü, 3×; yüksek nem simülasyonu (kısa).

• Uzun süreli: 4-6 saat video loop, kullanıcı senaryoları.

• Rapor: Öncesi/sonrası foto, ölçümler, değişen parça listesi.

19) Önleme ve Kullanıcı Eğitimleri

• TV’yi banyo/mutfak gibi yoğun nem alanlarından uzak tutma.

• Pencere/deniz esintisi alan yerlere tuz koruması; periyodik toz-bakım.

• Cam/ekran temizleyicilerin anakart deliklerinden içeri sızmasını engelleme.

• Kesintisiz güç/kaliteli priz: Dalgalanmalar korozyonu tek başına başlatmaz ama hasarı hızlandırır.

• Uzun süre depolamada silika jel ve düşük nemli ortam.

20) İleri Düzey: İyonik Temizlik ve ROSE Testi

Servisinizde kalite standardı oluşturmak için periyodik ROSE (Resistivity Of Solvent Extract) testi ile temizlik kalitesini ölçün. İyonik kalıntı yüksekse yeniden temizlik döngüsü uygulayın. Böylece geri dönüş oranı düşer.

21) Sık Hatalar ve Hızlı Düzeltmeler

• Yetersiz kurutma → geri oksitlenme: Mutlaka düşük ısı + zaman + hava akışı.

• Konektör kurtarma ısrarı: Ağır oksitte zaman kaybı; doğrudan değiştir.

• Kaplama ile kirliliği hapsetmek: Önce ölç, temizle, tamamen kurut; sonra kapla.

• BGA altındaki gizli korozyonu atlamak: Kalkan altlarını açmadan “temiz” sayma.

• Flux kalıntısı bırakmak: No-clean bile olsa son IPA banyosu yap.

22) Gelecek: Korozyon-Dayanımlı TV Kartları

• ENIG/EPIG gibi daha dayanıklı yüzey finişleri.

• Hidrofobik konformal kaplamalar üretim hattından.

• Koruyucu contalı portlar ve nem sensörlü servis uyarı sistemleri.

• Nano-kaplama konektör pimleri ile uzun ömürlü temas.

Sonuç

TV anakartlarında korozyon; görünürde küçük bir leke, pratikte ise karmaşık ve çok katmanlı arızaların kaynağı olabilir. Başarılı ve kalıcı bir onarım için; korozyonu yalnızca temizlemek değil, kimyasal olarak pasifleştirmek, elektriksel etkilerini (temas direnci, sızıntı akımı) ölçerek doğrulamak, zarar görmüş pad/iz/konektör ve kritik komponentleri mühendislik esaslarına uygun biçimde değiştirmek, ardından da QA/stres testleriyle çözümü belgelendirmek gerekir. Doğru uygulandığında bu süreç; gereksiz anakart değişimlerinin önüne geçer, cihazın orijinal kalibrasyonunu korur ve kullanıcıya uzun ömürlü, kararlı bir deneyim sunar. Nem ve kirle savaşın anahtarı, sistematik protokol ve önleyici hijyen yaklaşımıdır.

Ankara’nın Televizyon ve Uydu Çözüm Merkezi: Her Şey İçin Yanınızdayız!
Televizyonunuzla ilgili her türlü ihtiyaca tek bir noktadan çözüm sunuyoruz! Mobilya tasarım hizmetimizle televizyonunuzun arkasına özel paneller hazırlıyor, estetik ve işlevsel çözümler üretiyoruz. Ayrıca televizyonunuzun ön panelinde oluşabilecek her türlü arızayı tamir ediyor, kırılan panellerinizi yenisiyle değiştiriyoruz. Led yanması gibi sık karşılaşılan sorunları profesyonel müdahalelerle gideriyor ve televizyonunuzun ilk günkü performansına ulaşmasını sağlıyoruz. Bununla da kalmıyor, yeni aldığınız televizyonları özenle kuruyor, kullanıma hazır hale getiriyoruz. Her marka ve model televizyon için sunduğumuz bu kapsamlı hizmetlerle, televizyon keyfinizin hiç kesilmemesini garanti ediyoruz.
Uydu kurulumu ve ayarlama konusunda da uzman ekibimizle yanınızdayız. İster bireysel, ister site yönetimi olsun, uydu sistemlerinin kurulum ve bakımını profesyonellikle gerçekleştiriyoruz. Büyük sitelere toplu uydu kurulumu sağlarken, kişisel taleplere de özel çözümler üretiyoruz. Ankara’nın tüm semtlerinde hizmet veriyoruz; ancak yalnızca Ankara ile sınırlı değiliz! Başka şehirlerden gelen taleplerinizi de karşılıyor, size en uygun çözümleri sunmak için var gücümüzle çalışıyoruz. Televizyon ve uyduyla ilgili aklınıza gelebilecek her konuda yetkin bir hizmet sunma iddiasındayız.
Çocuğunuz oyuncak fırlattı ve ekran mı karardı? Bu tür problemlerle sık sık karşılaşıyoruz ve neyse ki bu gibi durumlar bizim uzmanlık alanımızda! Hem bireysel hem de kurumsal müşterilerimize sunduğumuz güvenilir, hızlı vze etkili çözümlerle televizyonlarınızın ömrünü uzatıyor, konforunuzu artırıyoruz. Eğer televizyonunuzla ilgili bir sorun yaşıyorsanız ya da ihtiyaç duyduğunuz uydu hizmetlerini düşünüyorsanız, doğru yerdesiniz. Televizyon keyfinizin kesintisiz devam etmesi için bir telefon kadar uzağınızdayız!