Çankaya TV Dahili Hafıza (eMMC) Değişimi: Yavaşlama Çözümü

Akıllı televizyonlar; uygulamalar (Netflix, YouTube, oyun servisleri), sistem güncellemeleri, önbellek (cache), log dosyaları, görüntü/ses işleme yardımcı verileri ve kullanıcı ayarlarını dahili bellek üzerinde saklar. Bu bellek çoğu modern modelde eMMC (embedded MultiMediaCard) biçiminde tek bir BGA paket içinde barınır. eMMC; kontrolcü + NAND flash’ı bir arada sunar, F/W (firmware) ve FTL (Flash Translation Layer) sayesinde “blok yönetimi, aşınma dengeleme (wear leveling), hata düzeltme (ECC), kötü blok ayırma (bad block handling)” işlevlerini üstlenir. Ancak televizyonlar 24/7 bekleme ve sık güncelleme rutinleriyle çalıştığından, eMMC üzerinde yoğun yazma/silme döngüleri oluşur. Zamanla NAND hücre yorgunluğu, kontrolcü bozulması, FTL tablosu tutarsızlıkları ve kötü blokların artması; cihazda açılış süresinin uzaması, uygulama donmaları, menü lag’ı, OTA (Over-The-Air) güncelleme başarısızlıkları, kanal/ayar kayıpları ya da en kötüsü boot loop ile sonuçlanır.

Bu yazı, TV eMMC yavaşlaması ve arızalarında baştan sona bir rehberdir:

• Belirti → kök neden eşlemesi,

• Ölçüm ve teşhis (SMART benzeri sayaçlar, hız profili, ısı/voltaj analizleri),

• eMMC model/yonga seçimi, kapasite ve hız sınıfı doğru eşleştirme,

• BGA sökme/reballing/lehime hazırlık,

• İmaj alma (dump), bölümsel yedek, temiz imaj hazırlama,

• Programlama zinciri (in-circuit/out-of-circuit),

• Bootloader/partition yapıları, bölge ve DRM/HDCP nüansları,

• Montaj sonrası QA, stres, termal ve kalibrasyon adımları,

• Maliyet–fayda ve vaka analizleri.

Amacımız, “TV ağırlaştı → komple anakart değişsin” refleksini kırıp; mühendislik disiplininde, izlenebilir ve tekrar edilebilir bir eMMC değişim metodolojisi sunmak.

1) eMMC’nin TV’deki Rolü ve Mimari Yerleşimi

• Sistem Bölümleri: Bootloader (BL1/BL2/U-Boot), çekirdek (kernel), rootfs (Android TV / WebOS / Tizen vb.), vendor bölümü, uygulama veri alanları, cache, log.

• Performans: Menü ve uygulama açılış hızının büyük kısmı rastgele okuma/yazma IOPS ve sıralı okuma ile ilgilidir.

• Dayanıklılık: TLC/QLC NAND kullanan bazı eMMC’ler büyük kapasite sunsa da yazma döngüsü sınırlıdır; hatalı güç kesintileri FTL tablolarını bozabilir.

• Isı ve Güç: İnce kasalarda ısıl yoğunluk artar; sıcak eMMC daha hızlı yıpranır.

2) Yavaşlama ve Arıza Belirtileri (Semptomatoloji)

• Açılış 2–3 dakikayı aşıyor, logo ekranda uzun süre kalıyor.

• Uygulamaları açarken kum saati/çember uzun sürüyor, force close (kapanma).

• OTA güncellemesi %xx’da takılıp başarısız oluyor.

• Kanal/ayar değişiklikleri kaydedilmiyor; fişten çekince fabrika ayarına dönüş görülebiliyor.

• Boot loop: Logo → reset → logo döngüsü.

• Rastgele donma ve kumandaya geç tepki.

3) Kök Neden Haritası: Her Yavaşlık eMMC midir?

• Gerçek eMMC yıpranması: Bad block artışı, ECC sayacı yükselmesi, yazma hızının dramatik düşmesi.

• Güç dalgalanması / LDO sorunları: eMMC beslemeleri (VCC/VCCQ) sınır altına düşüp hata tetikleyebilir.

• Aşırı ısı: Termal bozulma → throttling, kalıcı hız kaybı.

• Yazılım şişmesi: Log/telemetri, cache birikimi; “temiz kurulum”la düzelebilir.

• eMMC değil, eMMC üstü: SoC/DRAM hataları, zayıf Wi-Fi/ethernet yüzünden güncelleme başarısızlığı, bozuk uygulama paketi.

Doğru teşhis için elektriksel/termal ve yazılımsal kontroller şarttır.

4) Teşhis ve Ölçüm Protokolü

1. Soğuk/Sıcak açılış sürelerini kronometreyle kaydet (QA tablosu).

2. Servis modunda veya UART/USB-serial ile boot log topla; I/O hata kodları, mount hataları.

3. eMMC sağlık sayaçlarını (varsa üretici tool’larıyla) oku: Bad block, ECC düzeltme sayısı, yazma/okuma yeniden deneme.

4. Hız testi (okuma/yazma): Rastgele 4K/16K IOPS, sıralı 128K throughput.

5. Termal izleme: IR kamera veya ısı sensörü ile eMMC/SoC sıcaklıkları.

6. Güç rayı osiloskopu: VCC/VCCQ ripple, dip/spike (girişte zayıf kapasitör veya LDO arızası).

Karar: Sayaçlar ve hızlar anormalse + loglarda I/O hataları varsa eMMC değişimi haklıdır.

5) eMMC Seçimi: Kapasite, Hız Sınıfı, Nesil Uyumu

• Kapasite: Orijinaliyle aynı ya da bir üst kapasite (partisyonları eşleştirebilirsen).

• Hız sınıfı/versiyonu: eMMC 5.0/5.1 farkı; HS200/HS400 destekleri. Anakartın kontrolcüsü ile geriye uyum esastır.

• Endurance/Grade: “Industrial/automotive” sınıfı, daha iyi P/E döngüleri ve sıcaklık toleransı sunar.

• Marka/Seri: Sahte ve düşük kalite eMMC’den kaçın. Tedarikte lot/erişim geçmişi olan satıcıları tercih et.

6) Yedekleme (Dump) Stratejileri

• İn-circuit okuma: Kart üzerindeyken programlayıcıyla (test pad/JTAG/eMMC pad) veri çekmek; güç izolasyonu ve seviye uyumu önemli.

• Out-of-circuit: eMMC’yi söküp sokette okuma (daha güvenli ve temiz).

• Bölümsel dump: Bootloader, env, system, vendor, userdata; bozuk olan bölümleri temiz imajla birleştirmek mümkün.

• Şifreli/veri korumalı bölümler: Bazı modellerde DRM/HDCP anahtarları NVRAM/EEPROM’da; bazen eMMC içinde. Kişiye özel anahtarlar kayıp ise Netflix/DRM işlevleri etkilenebilir; bu risk önceden müşteriye anlatılmalı.

7) Söküm: BGA Rework Hazırlığı

• ESD ve ısı kalkanı: Komşu komponentler Kapton’la korunur.

• Alt ısıtıcı + sıcak hava: Üreticinin profil önerileri; kurşunsuz lehimde dikkat.

• Kaldırma: Çip yükseltilir, padler wick + flux ile temizlenir.

• PCB ped kontrolü: Mask altı hasar, pad kopması varsa mikro jumper olasılığı.

8) Reballing ve Yeni eMMC Montajı

• Stencil veya hazır reball seti ile toplama.

• Flux ve hizalama: Mikroskop altında.

• Lehimleme: Profil kontrollü; ardından X-ray (varsa) ile top oturma doğrulaması.

• Yakın bypass kapasitörleri kontrol et; eksik/kırık komponentler stabiliteyi bozar.

9) Programlama Yolları (Boş Yonga → Çalışan Sistem)

• Dış programlama: Programlayıcıda doğrudan imaj yazma (raw + GPT/MBR partisyon).

• Kart üzerinde: USB-OTG/fastboot/serbest boot modları (modeline göre) veya üretici servis yazılımları.

• Temiz imaj + kullanıcı verisi: “system/vendor/boot” temiz, “userdata/cache” sıfırdan; mümkünse eski ayarlar/kanallar taşınır.

• Bootloader kilidi olanlarda: İmza ve anti-rollback kuralları; doğru sürüm/region dosyaları şart.

10) Bölümleme (Partition) ve Dosya Sistemi

• Android TV/WebOS/Tizen farklı düzenler kullanır (A/B slotları, recovery, metadata).

• F2FS/EXT4 gibi dosya sistemlerinde journaling ve TRIM davranışı; TV’nin TRIM desteği yoksa uzun vadeli performans düşer.

• A/B OTA mimarisi: Yanlış slot işaretlemesi boot loop yaratır.

11) İlk Açılış ve Kalibrasyon

• İlk boot uzun sürebilir (dalgalanma yaratma), güç kesme yok!

• Bölge/dil/kanal kurulumları; Wi-Fi/Ethernet yetkisi.

• Panel ID/T-CON parametreleri farklı NVM’deyse serviste eşleştir (bir önceki yazılarda aktarılan yöntem).

• Görüntü/Ses kalibrasyonu: Beyaz denge, gamma, HDR tavan; ses çıkışı testleri.

12) Termal ve Güç Düzenlemesi (Ömür Uzatma)

• eMMC çevresinde mini ısı yayıcı veya termal pad iyileştirmesi (model uygunluğuna göre).

• LDO/SMPS ripple kontrolü; girişte yaşlanan kondansatörleri yenile.

• Havalandırma: Duvara çok yapışık montajlarda ısı artar → yıpranma hızlanır.

13) QA ve Stres Test Planı

• Soğuk/sıcak açılış 10 döngü.

• Uygulama aç/kapat senaryoları (streaming + yerel medya).

• OTA simülasyonu veya gerçek küçük güncelleme.

• I/O testleri: USB/HDMI/ARC/CEC/Wi-Fi/Ethernet.

• Dosya sistemi kontrolü: Log hataları; dmesg/adb (varsa) ile okuma.

• Performans ölçümü: Açılış süresi, uygulama ilk byte’a erişim, menü gecikmesi.

14) Vaka Çalışmaları

Vaka-A: OTA’da Takılan 50″ Android TV
OTA %28’de donuyor, yeniden başlayınca boot loop. eMMC sayacı yüksek ECC raporluyor. Dump alındı, bootloader/firmware temiz imajla yazıldı, userdata sıfırlandı. Yeni eMMC ile açılış 34 sn → 13 sn; OTA başarıyla bitti.

Vaka-B: Ağır Menüler, Uygulama Çökmeleri
WebOS modelinde menülerde lag, uygulamalar kapanıyor. Isı 85°C’ye vuruyor; eMMC üstündeki termal yol zayıf. eMMC değişti, yanına ince ısı yayıcı + termal pad eklendi; LDO çıkışında ripple düşürüldü. Sonuç: Akıcılık geri geldi.

Vaka-C: DRM/HDCP Etkisi
Tizen cihazında Netflix 4K oynatmıyor. eMMC değişimi öncesi anahtar blokları yedeklendi, yeniye taşındı. Aksi halde Widevine/PlayReady seviyeleri düşecekti. Teslim sonrası 4K DRM içerik sorunsuz.

Vaka-D: Kısmi Onarım Başarısızlığı
Sadece “system” bölümü yazıldı; bozuk “metadata” yüzünden boot sıralaması A/B karıştı. Tam imaj yazımı + slot düzeltmesiyle sorun çözüldü.

15) Sık Hatalar ve Kaçınma Stratejileri

• Yanlış eMMC nesli: HS400 bekleyen sistem HS200’le açsa bile random IOPS düşer.

• Dump almadan sökmek: Anahtar/region kaybı. Önce mümkün olanı yedekle.

• Flux kalıntısı: BGA çevresinde iyonik kalıntı ileride sızıntı akımı yapar. IPA ile son temizlik.

• Power kesik boot: İlk açılışta kesinti FTL’yi bozabilir.

• Yetersiz termal: Değişip bırakmak, ısı sorununu sürdürür; pad/yayıcıyı değerlendir.

16) Maliyet–Fayda Analizi

• eMMC parça: 700 – 2.500 TL (kapasite/sınıf).

• İşçilik (rework + programlama + QA): 2.000 – 4.500 TL.

• Toplam: 2.700 – 7.000 TL tipik.

• Alternatif: Anakart komple değişimi çoğu modelde çok daha pahalı + temin belirsizliği.
  ROI: Paneli sağlam, kasası yeni bir TV’de eMMC değişimi yüksek getirili onarımdır.

17) Kullanıcı Deneyimi ve Teslim Dokümantasyonu

• Açılış süresi ve uygulama tepki zamanları ölçüm tablolarıyla müşteriye verilir.

• Garanti kapsamı (parça/işçilik) ve önleyici tavsiyeler yazılı sunulur.

• Güncelleme hijyeni: Güncelleme sırasında cihazı kapatmamak, ağ bağlantısını stabil tutmak.

• Depolama hijyeni: Gereksiz uygulamalar, log/kayıt şişmesini azaltma.

18) Gelecek: eMMC’den eUFS’e, FRAM/NVRAM Yardımcılarına

• UFS (Universal Flash Storage) yaygınlaştıkça rastgele erişimde ciddi sıçrama; ancak TV platform geçişi zaman alır.

• SMR-benzeri FTL iyileştirmeleri ve SLC cache daha istikrarlı performans sağlar.

• Kritik küçük veriler için FRAM/NVRAM yardımcı bellek kullanımı (RTC, ayarların hızlı/sağlam saklanması).

• A/B/C çoklu bank ve anti-rollback ile güvenli OTA.

19) Atölye SOP – Uygulamalı Adım Adım

1. Teşhis: Açılış zamanı, log, sayaçlar, hız ve ısı ölçümleri.

2. Yedekleme: Elde edilebilir tüm bölümleri/donanım anahtarlarını yedekle.

3. Söküm: ESD, alt ısıtıcı, sıcak hava; pad temizliği.

4. Reball/montaj: Hizalama, lehim profili, görsel kontrol.

5. Programlama: Temiz imaj + kullanıcı verisi taşıma (mümkünse).

6. İlk boot: Kesintisiz, uzun ilk yapılandırmayı bekle.

7. Eşleştirme: Panel ID/T-CON/region/DRM doğrulama.

8. QA/stres: Çoklu açılış, uygulama, OTA, I/O testleri.

9. Termal/güç: Sıcaklık, ripple; gerekirse küçük termal mod.

10. Rapor: Öncesi/sonrası metrikler, değişen parça, seri/lot numaraları.

20) Son Kullanıcı İçin Önleyici Öneriler

• Elektrik altyapısı: Kaliteli priz/UPS; güncellemede kesinti riskini azalt.

• Havalandırma: Duvar mesafesi ve kabin içi ısıyı düşür.

• Uygulama disiplini: Kullanmadıklarını kaldır; gereksiz log tutan eklentilerden kaçın.

• Güncelleme sabrı: İlerleme çubuğu dursa dahi enerjiyi kesme.

Sonuç

TV’lerde eMMC yıpranması, “yaşlanmış bilgisayar diski” fenomeninin televizyon karşılığıdır ve çoğu zaman ölçülebilir verilerle teşhis edilebilir: kötü blok artışı, ECC/yeniden deneme sayacı, random IOPS düşüşü, anormal ısı ve kararsız boot günlükleri. Körlemesine anakart değişimi yerine; doğru sınıf ve kapasiteli eMMC seçimi, temiz imaj/anahtar stratejisi, BGA rework disiplinine uygun montaj, programlama + slot/bölüm doğrulama, termal ve güç istikrarı ile QA/stres testleri; cihazı ilk günkü akıcılığına taşır. Başarılı bir eMMC değişimi, açılış süresini saniyelere indirir, uygulama tepkisini hızlandırır, OTA güncellemelerini güvenli hale getirir ve televizyonun kalan donanım ömrünü maksimum verimde kullanmanızı sağlar. Üstelik maliyeti, çoğu zaman yeni anakart veya cihaz satın alımına göre çok daha rasyoneldir. Kısacası: doğru teşhis + standart operasyon prosedürü = kalıcı ve ölçülebilir çözüm.

Ankara’nın Televizyon ve Uydu Çözüm Merkezi: Her Şey İçin Yanınızdayız!
Televizyonunuzla ilgili her türlü ihtiyaca tek bir noktadan çözüm sunuyoruz! Mobilya tasarım hizmetimizle televizyonunuzun arkasına özel paneller hazırlıyor, estetik ve işlevsel çözümler üretiyoruz. Ayrıca televizyonunuzun ön panelinde oluşabilecek her türlü arızayı tamir ediyor, kırılan panellerinizi yenisiyle değiştiriyoruz. Led yanması gibi sık karşılaşılan sorunları profesyonel müdahalelerle gideriyor ve televizyonunuzun ilk günkü performansına ulaşmasını sağlıyoruz. Bununla da kalmıyor, yeni aldığınız televizyonları özenle kuruyor, kullanıma hazır hale getiriyoruz. Her marka ve model televizyon için sunduğumuz bu kapsamlı hizmetlerle, televizyon keyfinizin hiç kesilmemesini garanti ediyoruz.
Uydu kurulumu ve ayarlama konusunda da uzman ekibimizle yanınızdayız. İster bireysel, ister site yönetimi olsun, uydu sistemlerinin kurulum ve bakımını profesyonellikle gerçekleştiriyoruz. Büyük sitelere toplu uydu kurulumu sağlarken, kişisel taleplere de özel çözümler üretiyoruz. Ankara’nın tüm semtlerinde hizmet veriyoruz; ancak yalnızca Ankara ile sınırlı değiliz! Başka şehirlerden gelen taleplerinizi de karşılıyor, size en uygun çözümleri sunmak için var gücümüzle çalışıyoruz. Televizyon ve uyduyla ilgili aklınıza gelebilecek her konuda yetkin bir hizmet sunma iddiasındayız.
Çocuğunuz oyuncak fırlattı ve ekran mı karardı? Bu tür problemlerle sık sık karşılaşıyoruz ve neyse ki bu gibi durumlar bizim uzmanlık alanımızda! Hem bireysel hem de kurumsal müşterilerimize sunduğumuz güvenilir, hızlı vze etkili çözümlerle televizyonlarınızın ömrünü uzatıyor, konforunuzu artırıyoruz. Eğer televizyonunuzla ilgili bir sorun yaşıyorsanız ya da ihtiyaç duyduğunuz uydu hizmetlerini düşünüyorsanız, doğru yerdesiniz. Televizyon keyfinizin kesintisiz devam etmesi için bir telefon kadar uzağınızdayız!